İnsanlar neden farklı görürler?

Renk algılaması, 3D görme veya gece görme: Hepsi bir kişiden diğerine değişir. Neden görme performansı bir kişiden diğerine bu kadar değişiyor, görmemizi nasıl iyileştirebilir ve görme potansiyelimizin tümünden faydalandığımızdan nasıl emin olabiliriz?

Bazı kişiler çok net görebilirken diğerleri farklı renkleri ayırt etmekte veya üç boyutlu görmekte sorunlar yaşar - fakat görme performansında neden bu kadar farklılıklar var? Gözleri sağlıklı olan genç insanlar yakın veya uzak için olsun gözlükleri doğru şekilde uygulanırsa neredeyse aynı görme kalitesinin keyfine varıyor. Doğru gözlük, görme performansındaki herhangi bir farklılığı etkin şekilde düzeltir. Fakat zaman geçtikçe bu daha zor bir hal alır çünkü kişiler arasındaki farklılıklar yaşla birlikte artabilir. 80 yaşına geldiğimizde, 20 yaşında görebildiğimiz kadar görmememiz hayatın bir gerçeğidir, görme netliği, renk ve mekansal algı ve gece görme kabiliyetimiz yaşla birlikte bozulur. 40 ila 50 yaşları arasında , tgöz merceği ve siliyer kası esnekliğini kaybetmeye başlar ve gittikçe farklı mesafelere odaklanamamaya başlarız. Bir kitabı gözümüzden iyice uzakta tutmak bu durumun tipik bir belirtisidir. Yaşlandıkça bu daha da kötüleşir.

Farklılıklar ayrıca, hayatımız boyunca yaşanan hastalıklara veya gözlükle düzeltilmeyen diğer rahatsızlıklara bağlı olarak ortaya çıkar –katarakt, glokom veya yaşa bağlı sarı nokta hastalığı bazı örneklerdir. Yani, görme performansının farklı seviyelerinin genelde patalojik bir arka planı vardır. Gece görme, retinamızdaki çubuk hücrelerin ne kadar iyi çalıştığına bağlıdır. Hava karardığında, kalan ışık retinaya ulaşmadan önce korneadan ve mercekten geçer. Ardından ışık burada beyin için sinyallere dönüştürülür. Bu işlem iki türlü reseptörle gerçekleştirilir: çubuk hücreler ve koni hücreler. Koni hücreler gün ışığında görmeden sorumlu, çubuk hücreler ise gece görmeden sorumludur. Bazı ender durumlarda, A vitamini eksikliği azalmış gece görme durumuna da sebep olabilir. Eksiklik giderildiğinde, alacakaranlık görmemiz yeniden iyileşir.

Renk algılaması istisnai bir durumdur. Kadın ve erkekler genelde renkleri farklı algılarlar. Örneğin kadınlar dünyayı daha sıcak renklerle görür ve kırmızın farklı tonlarını genellikle erkeklerde daha iyi ayırt edebilirler. Öte yandan erkekler zayıf kontrastı ve hızlı hareketi algılamada daha iyidirler. Bunun evrimsel bir arka planı olduğu varsayılmaktadır: İlkel çağlarda, kadınlar örneğin yeşil çalılardaki kırmızı böğürtlenleri görebilmeleri ve erkeklerin de avlanmaları gerekiyordu. Bunda, doğmamış çocuğun beyninin görme merkezindeki sinir bağlantılarının ve hücrelerin oluşumunu desteklediği için testosteronun da belli bir rolü vardır. Fakat her cinsiyette bozulmuş renk görme ve renk körlüğü farklılığın sorumlusudur: Bir kişi crnk körüyse, her ne şekilde olursa olsun hiçbir rengi algılayamazken bozuk renk görmede renk spektrumunda değişme vardır – tüm renkler algılanabilir fakat farklı ton ve ufak farklılıklarla. Bu tipik bir "erkek problemidir": Erkek nüfusunun yüzde 8 ila 9'u kırmızı-yeşil kusurundan şikayetçidir, kadınlardan ciddi anlamda daha fazla (kadınlarda sadece yüzde 0,5 ila 0,8).

Filmlerde ve televizyonda "3D" nin popüler olmasına rağmen herkeste üç boyutlu görme yoktur. Bu durum özellikle kişinin bir gözünde bozukluk varsa ve diğer göz gibi iyi görmüyorsa söz konusudur. Bazen de beyinin özel olarak sıralanmış resimleri işlemesi ve bu tipik derinlik boyutunu oluşturması zordur. Beyinin, yeni duruma alışması için .o[unlukla zamana ihtiyacı olduğundan biraz sabır gerekebilir.

Ne kadar iyi gördüğümüz belirlemek için farklı birçok standart test mevcuttur. ZEISS, görme netliğini, 3D görmeyi ve kontrast görmeyi hızlı ve kesin şekilde test etmek için kullanılabilecek olan i.Polatest^® testini kullanmaktadır. Renk algılaması Ishihara renk levhaları ile (psödokromatik levhalar da denir) test edilir. Bunlar, farklı boyut ve farklı ufak detayları olan renkli noktaları içeren plakalardır. Normal renk görmesine sahip kişiler bazı rakam veya harfleri görebilirken bozuk renk algılamasına sahip diğer kişiler göremez. Anomaloskop olarak bilinen bir cihaz bozuk renk görmeyi belirlemek için kullanılabilir ve renkli görmenin önemli bir rolünün olduğu mesleklerde (örneğin tren makinistleri, pilotlar, hatta elektrikçiler) uygunluğu test etmek için işverenler tarafından sıklıkla kullanılır. Daha fazla bilgi…

Keyfine vardığımız görme kalitesinin merkez öneminde olan görme netliğini test etmek ciddi anlamda daha kolaydır. Bunun için uzaktaki nesneleri görmek yeterlidir: Bazı detaylar görülebiliyor mu görülemiyor mu? Göz bakım uzmanları bu test için subjektif refraksiyon olarak bilinen bir prosedür kullanır: Gözün önüne sırayla farklı deneme camları yerleştirilir ve hastaya her durumda daha mı iyi yoksa daha mı kötü görüyor sorulur.