Mavi Işık: İyi ve Kötü yönleri
Ne kadar mavi ışığa ihtiyacımız vardır? Nasıl ve ne zaman kendimizi mavi ışığa karşı korumalıyız?
Mavi ışığın faydalı ve zararlı etkileri üzerine hararetli bir tartışma sürmektedir. Bir yandan, mavi ışık kış depresyonu ve uykusuzlukla mücadelede yardımcı bir araç olabilir. Öte yandan mavi ışık insan gözüne kalıcı şekilde zarar verebilir. Mavi ışıkla ilgili işin aslı nedir? Her gün maruz kaldığımız suni ışıkla ilgili neler değişti? Vücudumuz bu dalga boyunun biyolojik etkilerine neden ihtiyaç duyuyor? Nasıl ve ne zaman kendimizi mavi ışığın potansiyel zararlı etkilerine karşı korumalıyız? Mavi ışığın iyi ve kötü yönlerini keşfetmek için okumaya devam edin.
Görünür spektrum
İnsan gözüne ulaşan ve giren ışık 380 ila 780 nm dalga boylarından oluşan görünür ışığa ve ultraviyole aralığındaki (UV ışık) ve kızılötesi aralığındaki (IR ışık) ışığı içeren görünmez ışığa bölünür.
Uzmanlar bir süredir UV ışığın cildimiz ve gözlerimiz gibi biyolojik dokulara zarar verebileceğinin farkındadır. Bu nedenle insanlar doğal olarak güneş kremi veya güneş gözlükleri gibi ürünlerle kendilerini korumak üzere önlemler alır. Ancak görünür mavi-mor ışığın da gözümüze zarar verme potansiyeli vardır. Mavi-mor ışığın enerjisi ultraviyole ışıktan az olsa da gözden geçip retinaya ulaşırken hemen hemen hiç filtrelenmez. Aksine ultraviyole ışık gözün ön kısmı tarafından neredeyse tamamen emilir ve retina gibi uzak bölgelere %5'inden çok daha azı ulaşır.
Işığın 380 ile 500 nm arasındaki mavi bileşeni yüksek enerjili görünür (YEG) ışık olarak da bilinir. Özellikle 380 ile 440 nm arasındaki mavi-mor dalga boylarının zararlı olabileceği düşünülür ve fotoretinitin yani gelen yüksek enerjili ışık nedeniyle oluşan retina hasarının olası nedenlerinden biri olduğu düşünülmektedir.
![Görünür spektrum]({"small":"https://images.zeiss.com/Vision/Vision/International/images/Articles/zeiss-light-tr.ts-1494518540730.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=640&s=f1d333669bb6cfc5d9eae8cb8d15d6e2","large":"https://images.zeiss.com/Vision/Vision/International/images/Articles/zeiss-light-tr.ts-1494518540730.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=1280&s=b1a95527828bbb511832642a87f8f800","medium":"https://images.zeiss.com/Vision/Vision/International/images/Articles/zeiss-light-tr.ts-1494518540730.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=832&s=1db6ab2d3a37aaf4d233c8c17dfa34d3","full":"https://images.zeiss.com/Vision/Vision/International/images/Articles/zeiss-light-tr.ts-1494518540730.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=1920&s=40ef023564f6741b57a1622a3ff74c10"} "Görünür spektrum")
Mavi ışığın faydalı yönleri
Işık sadece görmemize yardımcı olmakla kalmayıp aynı zamanda biyolojik ritimlerimizi düzenleyen faktörlerden biridir ve kendimizi genel olarak nasıl hissettiğimizi etkiler. Işık uyanık olmamız, işe odaklanıp üretken olmamız ve kendimizi enerjik ve sağlıklı hissetmemizde rol oynar.
Bilimsel çalışmalar ışığın vücudumuzda biyolojik etkisini doğrulamıştır. Örneğin ultraviyole ışık vitaminlerin üretilmesini etkiler. Parlak ışığa ve özellikle mavi ışık kısmına maruz kalma hormon dengemizi etkiler. Vücutta hormonlar kişinin kendisini nasıl hissettiğini ve uyku-uyanıklık döngüsünü düzenler. Mavi ışık kısmı gün ışığında nispeten yüksekken gece önemli ölçüde azalır.
Dışarısı parlak olduğunda vücut "mutluluk hormonlarından" biri olarak bilinen serotonini ve bir stres hormonu olan kortizolü salgılar. Bunların her ikisi bizi uyanık ve aktif hissettirir. Ancak melatoninin bir uyku hormonu olduğu düşünülür ve karanlık olduğunda kendimizi yorgun hissetmemizi ve iyi bir uyku çekmemizi sağlar.
Özellikle retinaya ulaşan mavi ışık olmak üzere ışık ayrıca kendimizi psikolojik olarak nasıl hissettiğimizi etkiler. Bu nedenle ışık tedavisi uykusuzluğu ve kışın görülen depresyonu tedavi etmek üzere başarıyla kullanılır. Ancak sıklıkla olduğu gibi "her şey kararında olmalı" sözü yine geçerlidir. Çok fazla ışığa maruz kalmak ayrıca bazı riskler taşır ve zararlı bile olabilir.
Mavi ışığın zararlı etkileri
Kızılötesi ve mavi-mor bandında çok yoğun ışık insan gözüne zarar verebilir. Ağrılı konjonktiva ve kornea enfeksiyonuna sebep olabileceği gibi gözün kristal merceğine de (örn: katarakt) ve özellikle de retinaya (maküler dejenerasyon) zarar verebilir.
Bu nedenle yoğun güneş ışığı olan zamanlarda, özellikle de su veya karlı dağ yamaçları gibi kamaşmanın çok fazla olduğu durumlarda %100 UV korumalı güneş gözlüğü takmak çok önemlidir.
Modern dünya: yüksek oranda mavi ışık içeren ışık kaynakları
Işık yayan diyotlardan (LEDler) ve Xenon ışıklarından enerji tasarruflu ampullere ve ekranlardan yayılan elektromanyetik radyasyona, hayatlarımızı daha iyi ve daha kolay hale getirmek için tasarlanmış olan tüm "yeni ışık kaynakları", eski geleneksel lamba ampullerinden çok daha fazla yüksek oranda mavi ışık içerirler. Işığın farklı spektral bileşimi eskiye göre çok daha ciddi oranda mavi ışığa maruz kaldığımız anlamına gelmektedir. Bu durumun görmemizde zararlı etkisi olabilir mi?
Fakat unutulmamalıdır ki gözlerimiz, kapalı bir havada dışarıda geçirilen bir saatte, içeride ekranın karşısında geçirilen bir saate göre 30 defa daha fazla mavi ışığa maruz kalmaktadır.
Mavi ışık filtreli net gözlük camları
Net gözlük camlarında genelde iç mekanlarda kullanılıyorsa UV korumasının gerekli olmaması mantıklıdır. Şeffaf gözlük camlarının DuraVision® Blue Protect. gibi mavi ışık filtresi ile üretilmesi mümkündür. Fakat neden?
Işık kaynaklarından veya ekranlardan gelen mavi ışık radyasyonu bazı kişilerin gözleri için rahatsız edici veya yorucu olabilir. Mavi filtre, kişilere daha net görme sağlayabilir: Görünür ışığın farklı dalga boyları kornea ve göz merceği tarafından biraz farklı şekillerde kırılır, böylece hepsi retinadaki aynı odak noktasına düşmez. Bu türden bir durum bazı kişilere tanıdık gelecektir– örneğin kırmızıyı uzaktan ve maviyi yakından daha net görmenin daha kolay olması veya kırmızı, yeşil ve mavi çizgileri olan grafiklere odaklanmanın aynı veya benzer renkli çizgileri olan grafiklere odaklanmaya göre daha yorucu olması.
![Mavi ışık filtreli net gözlük camları]({"small":"https://images.zeiss.com/vision-care/images/bv/zeiss-blue-light-the-good-and-bad-g2.ts-1507623290491.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=640&s=b3324d2fb600756a21d4c504b83915ad","large":"https://images.zeiss.com/vision-care/images/bv/zeiss-blue-light-the-good-and-bad-g2.ts-1507623290491.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=1280&s=3021363722330a6568da19f6762d497f","medium":"https://images.zeiss.com/vision-care/images/bv/zeiss-blue-light-the-good-and-bad-g2.ts-1507623290491.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=832&s=6207bf35a2a50c2123f5f988229a7e08","full":"https://images.zeiss.com/vision-care/images/bv/zeiss-blue-light-the-good-and-bad-g2.ts-1507623290491.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=1920&s=ac386922c6e783b6132986dea0aaf041"} "Mavi ışık filtreli net gözlük camları")
Bazı kişiler, yüksek oranda mavi ışık içeren ışık kaynaklarının kendilerini gece daha uykusuz bırakabildiğini hissetmektedirler. Karanlık bir odaya girdiğimizde, alacakaranlıkta veya gece dışarı çıktığımızda gözlerimiz farklı bir görme moduna geçer. Az ışıkta, insan gözü yeşil hassasiyetinden yüksek enerjili mavi spektrumuna geçer. Bu, mavi ışığı daha yoğun şekilde algıladığımız anlamına gelir, bu da artan kamaşma hissini yaratabilir. Bu etki, arkadan gelen aracın farlarından, özellikle de modern Xenon veya LED farlı araçlar söz konusu olduğunda, gözlerin kamaşması sonucu körlük yaşayan sürücülere tanıdık gelecektir. Mavi ışık filtreli gözlük camları bu durumlarda daha rahat görme yaratabilir.
DuraVision® BlueProtect ilave bir katman olarak uygulanabilen net gözlük camları için tasarlanmış bir cam kaplamasıdır. Geleneksel ZEISS marka DuraVision® Premium kaplamanın tüm faydalarını sunmakla birlikte temizlemesi kolay bir tasarımda optimize edilmiş bir sertlik de içerir. BlueProtect, mavi ışığı 380 ila yaklaşık 450 nm bandında azaltan bir mavi filtre içerir. Bu, yaklaşık 450 ila 500 nm bandında mavi ışığın faydalı etkilerini kaybetmeden iç mekan etkinlikleri boyunca mavi ışığa karşı koruma isteyen herkes için iyileştirilmiş görme rahatlığı anlamına gelir. DuraVision® BlueProtect gözlük camları dış mekan etkinlikleri için güneş gözlüğünüzü takmayı veya %100 UV koruması da sağlayan PhotoFusion camları kullanmayı tercih etmediğiniz sürece tüm gün boyunca takılabilir.
Dijital cihazlar görmemizi nasıl değiştiriyor
Tabletler, akıllı telefonlar ve diğer dijital ekranlar maruz kaldığımız ışık spektrumunu değiştirmekle kalmıyor ayrıca görme davranışımızı da değiştiriyorlar. Nesnelere daha önce hiç olmadığı kadar "yakından" bakarak daha fazla zaman geçirdiğimizi fark etmemiz önemlidir. Bunun sebebi genelde arka plan aydınlatmasının çok zayıf olmasıdır. Bu, çocuklarda bile bir sorundur: "okul miyopisi" okula başladıktan itibaren çocuklarda artan uzağı görememe eğilimi anlamına gelmektedir.
![Dijital cihazlar görmemizi nasıl değiştiriyor]({"small":"https://images.zeiss.com/Vision/Vision/International/images/image-text/728%20x%20410/zeiss-digital-lenses-728.ts-1442143482762.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=640&s=ba86eea7789301ec0f01fb199799d6cf","large":"https://images.zeiss.com/Vision/Vision/International/images/image-text/728%20x%20410/zeiss-digital-lenses-728.ts-1442143482762.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=1280&s=e4499e770313fded1b4ccbd6c4bf47d7","medium":"https://images.zeiss.com/Vision/Vision/International/images/image-text/728%20x%20410/zeiss-digital-lenses-728.ts-1442143482762.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=832&s=11b9ca894f359240e5e973827da9b5b0","full":"https://images.zeiss.com/Vision/Vision/International/images/image-text/728%20x%20410/zeiss-digital-lenses-728.ts-1442143482762.jpg?auto=compress%2Cformat&fm=png&ixlib=java-1.1.11&w=1920&s=18224cf36de3b8a85312900cb209852e"} "Dijital cihazlar görmemizi nasıl değiştiriyor")
Uzağa bakmaya yeterli zamanı ayırmazsak, gözlerimiz yeterli rahatlama fırsatı yakalayamayacak ve bizler farklı mesafelere hızlıca odaklanabilme yetimizi "unutacağız". Bu dijital göz yorgunluğuna sebep olur. Ayrıca, dijital ekranlara baktığımızda daha az göz kırparız, bu nedenle korneamız gözyaşı sıvısıyla daha seyrek nemlendirilir. Bu, göz yorgunluğuna yol açabilir. Ve en kötüsü görmemizde bozukluk yaratabilir. our vision.
Önerimiz: Dizüstü bilgisayarınızla, tabletinizle veya akıllı telefonunuzla çalışmakta olsanız bile daha sık uzağa bakarak gözlerinize daha sık mola verdirmenizi öneririz. Ve gözlerinizin, aşırı UV ve mavi-mor ışığa karşı uygun şekilde korunmalarını sağlayarak yeterli aydınlığa maruz kaldıklarından emin olun.
Görme Profilim
Kişisel görme alışkanlıklarınızı şimdi belirleyin ve kişiselleştirilmiş gözlük camı çözümünüzü bulun.
Yakınınızdaki ZEISS Gözlükçüsünü Bulun