Görme bozukluğu nedir?

Çoğumuz gözlük ya da kontakt lens takıyoruz; bu görme destekleri sayesinde yeniden normal bir şekilde görebiliriz. Fakat bunlar yeterli olmazsa ne yapılabilir? Her insan bir görme engeliyle karşı karşıya kalabilir. Yine de görme bozuklukları özellikle ileri yaşlarda yaygındır. Bu makalede, muhtemel sebeplerden, görme desteklerinden, çevremizde bulunup ve sorunu olan insanlara nasıl yardım edebileceğimizden bahsedeceğiz.

Geniş bir görme bozukluğu yelpazesi vardır ve bu bozukluklar kısmen başlangıçta yüzeysel olarak göründüklerinde çoğunlukla fark edilmezler. Yakın akrabalar, meslektaşlar ya da arkadaşlar, görme bozukluğu çeken insanların her gün nasıl zorluklara göğüs gerdiğini hayal edemezler. Yine de hayatlarını, özgürlük seviyelerini ve bundan etkilenenlerin yaşama/çalışma kapasitesini iyileştirecek birçok küçük şey vardır.

Her görme bozukluğunun kendine özgü özellikleri vardır ve hastalar çok çeşitli semptomlar bildirirler: sınırlı görüş alanı (tübüler görüş alanı), görüş alanı kaybı, aşırı ışık hassasiyeti, gece körlüğü, renk körlüğü ya da görme kabiliyetinde şiddetli kısıtlama. Benzer tanılar arasında bile, etkilenen kişiler için etkiler farklı olabilir.

Sosyal mevzuatla belirlenen görme kabiliyeti: Almanya’ da görme bozukluğunun derecesi yüzdeler kullanılarak sınıflandırılır. Hangi gelişim evresinde hangi desteğin uygulanabileceğini belirler. Eğer, örneğin bir kişi belirli bir nesneyi 10m uzaklıktan fark edebiliyorsa ve normal bir kişi aynı nesneyi 100 m uzaklıktan fark ediyorsa, bu kişi için geçerli görme kabiliyeti yüzde %100 yerine %10’ dur. (Görme= Görme Keskinliği= 0,1) Belirli bir görme bozukluğunun sınıflandırmasında kati unsur, görme keskinliği etkeni dışında, görüş alanının boyutudur. Aşağıda üç değişik tür görme bozukluğu anlatılmaktadır:

• Fiziksel olarak mevcut olan bozukluk: gözlükler görme keskinliğini (hipermetrop ve miyop) en fazla %30 oranında iyileştirir (Görme 0.3) ; bu uygun biçimde derecelendirilmiş görme kapasite bozukluğudur. (çoğunlukla görme alanlarına zarar verir).
• Yüksek dereceli görme bozukluğu: gözlükler görme keskinliğini (hipermetrop ve miyop) %5’ den daha fazla düzeltemez (Görme 0.05); daha yüksek dereceli görme bozukluğu ile birlikte, daha ileri görme kapasitesi bozukluğu (çoğunlukla görme alanlarında kısıtlama).
• Kanun tarafından belirlenen körlük: gözlükler görme keskinliğini (hipermetrop ve miyop) %2’ den daha fazla düzeltemez (Görme 0.02); görüş kapasitesi görüş alanı kısıtlaması nedeniyle kuvvetli şekilde bozulmuştur, öyle ki görme eksikliği azalmasının son limiti %2’ ye eşittir.
  

Görme bozuklukları sıklıkla gözün retinasından kaynaklanan dejeneratif hastalıklar nedeniyle meydana gelir.

• Retinitis pigmentoza (RP): Retinitis pigmentoza bir grup irsi hastalığı tanımlayan bir terimdir, neden olduğu etkiler arasında içinde retina tahribatı ve gözün arkasında bulunan görme kapasitesinden sorumlu dokuların tahribatı sayılabilir. Bu hastalık, yoğun araştırmalara rağmen, tedavi edilememektedir. Tipik olarak, loş ışıkta görmede bozukluk ve gece körlüğüne, görme alanında sınırlama ve azalmaya, renk ve kontrast görmede bozukluğa ve uyum sağlamada hassasiyete neden olur. Süreç çoğunlukla yavaş yavaş ve sinsice ilerler, bu zaman süreci yıllarla ifade edilir
• Maküler dejenerasyonu (MD): Maküler dejenerasyonu(MD) vakalarında, hastanın retinası dejenere olur (bozulur). Şu ana kadar bu hastalığın hiç bir formunun kesin bir tedavisi yoktur. Büyüten görme destekleri (büyütme gözlükleri, telescopic spectacles) bu hastalıktan etkilenenler için önemli desteklerdir. Her bir vakada, bir optometrist tarafından düzenli olarak muayene edilmek gerekir. İyi bir güneş gözlüğüyle UV ışınlarından korunmak özellikle önemlidir. Bazı insanlar yaşa bağlı maküler dejenerasyonu sıkıntısını yaşamaktadırlar, bu durum daha uzun yaşam beklentisine paralel olarak her zamankinden daha sık görülür. Kesin nedeni tam olarak belirlenememiştir. Metabolizmanın spesifik retina katmanlarıyla birlikte değiştiği düşünülmektedir, ileri yaşla birlikte anılan retina zarındaki tabakada artışı (retinanın altında) tol oynar.
• Usher Sendromu: Usher Sendromu doğuştan işitme hasarıyla başlar (işitme zorluğu ya da sağırlık) ve ileriki aşamalarda artan görme bozukluğu da eklenir. Burada aynı zamanda, Retinitis pigmentoza gibi retina dejenerasyonlarından bahsediyoruz.